سلام. خوبين؟ تابستون ديگه داره ميره و جاشو ميده به پاييز. عاااااااااااااااااااااااااشق پاييزم وسرماش و باروناش. عاشق اون برگريزوناش
با اين حال هنوز تو فصل تابستون هستيم و گرما رو تجربه مي كنيم. من بعد از ماه رمضون دوباره اومدم سر كار و واقعا بعضي ساعتا كم ميارم. سعي كردم خودمو با گرما سازگار كنم اما بدتر و بدتر ميشه و اقعا تحملش سخته. رفته بودم وبلاگ http://o-h-qom.blogfa.com/post-13.aspx تا در مورد شرايط گرما درمحيط كار مطلبي بخونم ، گفتم هم اين وبلاگ رو به شما معرفي كنم و هم مطلبش رو براتون بذارم تا شما هم استفاده كنين:
شرايط جوي محيط كار شامل كليه عواملي است كه روي هواي محيط كار تاثير مي گذارند مانند
گرما، سرما ، رطوبت و باد كه هر يك جداگانه قادر به ايجاد عوارض خطرناكي مي باشند . در مقولهمطالعه در خصوص شرايط جوي محيط كار همواره مبناي كار بر اساس انرژي مي باشد . بدين تعبيركه انرژي بنا به اصول ترموديناميك همواره در طبيعت وجود داشته ا ست و از بين نخواهد رفت .
انسان به عنوان يك موجود فيزيولوژيك در برخورد با اين پديده فيزيكي داراي محدوديت ها وظرفيت ها ي بخصوصي است . لذا از نظر فيزيك ، تاثير انرژي فيزيكي مذكور مي تواند به عنوان يكعامل استرس زا و مقابله مكانيسم هاي بدن با عوامل استرس زا تحت عنوان استرين مورد توجه قرار
گيرد.
انرژي فيزيكي از نقطه نظر حس انساني به دو صورت مورد توجه و مطالعه قرار مي گيرد:
۱- گرما
۲- سرما
انسان در برابر انرژي حرارتي داراي مكانيسم هاي دفاعي است زيرا كه يك موجود فيزيولوژيك است
و اعمال حياتي وي بايد در يك شرايط دمايي مشخص و غير قابل تغيير انجام گيرد . متوسط دماي
عمقي بدن انسان ۳۷ درجه سانتي گراد است . حال هرگونه افزايش يا كاهشي در دماي عمقي بدنمكانيسم هاي دفاعي را فعال مي كند . با ا فزايش يا كاهش ۲ درجه سانتي گراد ، م كانيسم هايدفاعي بدن در حداكثر قابليت دفاعي قرار مي گيرند . بدين مفهوم كه بدن انسان مي تواند با چنينافزايشي مقابله كرده و آن را مجددا " به ۳۷ باز گرداند . در صورتي كه شرايط، تغييرات وسيعتري را ايجاب نمايد عوارض گرمايي يا سرمايي بروز مي كند.(استرس هاي گرمايي و سرمايي)۳۹ درجه سانتي گراد را آستانه تب و ۳۵ درجه را حد لرز مي نامند . با توجه به دماي عمقيمي توان چنين نتيجه گيري كرد كه كاهش يا افزايش دماي عمقي بدن تابع تبادلات فيزيكي انسانبا محيط خود مي باشد (انتقال حرارت ) لذا عاملي كه عمل انت قال نسبت به آن صورت مي گيردسطح پوست بدن است كه بطور متوسط ۳۵ درجه در نظر گرفته مي شود.
- تقسيم بندي شرايط حرارتي محيط كار:
محيط كار بسته به شدت انرژي به دو گروه گرم ( گرم و مرطوب – گرم و خشك ) و سرد (سرد و
مرطوب – سرد و خشك)
چنانچه در مقوله هاي فوق مشاهده مي شود ، عامل رطو بت نقش كليدي را در اثرزايي انرژي
حرارتي بازي مي كند . زيرا انسان محيط هاي گرم و خشك را راحت تر از محيط هاي گرم ومرطوب مي تواند تحمل كند.
- استرس گرمايي:
هرگونه افزايش دماي عمقي بدن توسط يك مكانيسم موجود در مغز (هيپوتالاموس ) كنترلمي گردد و اگر قابليت ه اي دفاعي بدن در حداكثر خود نتواند شرايط را به وضع مطلوب و عاديباز گرداند بيماري هاي ناشي از گرما بروز خواهد كرد.
- مكانيسم هاي دفاعي بدن:
۱- مكانيسم عصبي
۲- مكانيسم گردش خون
۳- مكانيسم تعريق و تبخير
۴- مكانيسم هورموني
در مورد مكانيسم عصبي كه مهمترين سيستم حس تشخيص انس ان مي باشد بر روي سطح
پوست انسان سلول هاي حساسي تحت عنوان گيرنده هاي گرمايي و يا سرمايي وجود دارند كهاين سلول ها فقط نسبت به انرژي حرارتي حساس نيستند ، بلكه نسبت به سرعت تغي ير انرژيحرارتي از خود واكنش نشان مي دهند . بنابر تحقيقات انجام شده كاهش دماي پوست سريعتر۱۴ درجه سانتي گراد در ساعت ) مي تواند / از چهار هزارم درجه سانتي گراد در ثانيه ( ۴سلول هاي حساس به سرما را را فعال كرده و افزايش سريعتر از يك هزارم درجه سانتي گراد۳ درجه سانتي گراد در ساعت) مي تواند سلول هاي گرمايي را فعال نمايد. / در ثانيه ( ۶نحوه عمل اين گيرنده ها بدين صورت است كه با فعال شدن يكي، ديگري از كار مي افتد .اطلاعات پس از دريافت توسط گيرنده هاي مذكور به مركز هيپوتالاموس هدايت شده، حسگرما يا سرما در انسان فعال مي شود . و سپس فرامين لا زم به اندام هاي اصلي دفاع كننده بدنمنتقل مي گردد. عمده ترين اين اندام ها، جدار رگها، غدد تعريق و غده فوق كليوي مي باشند.
در مكانيسم گردش خون ، پس از در يافت فرامين لازم از هيپوتالاموس، مكانيسم مربوطه فعالمي گردد . در محيط هاي گرم جدار رگها گشاد گرديده و حركت رگ به سمت پوست تسهيلبدين مفهوم كه خون بيشتري در مبادلات انرژي حرارتي به ( Vaso Dilation) مي شودمحيط فيزيكي ، در معرض هوا قرار مي گيرد . در محيط سرد فرامين به شكل معكوس صادر
( Vaso Constriction ) شده و جدار رگها تنگ مي شود و به عمق هدايت مي گردندمكانيسم تعرق در محيط هاي گرم بسيار حياتي و موثر است . در سطح بدن انسان غدد تعريقاز يك توزيع نرمال برخوردار هستند . بطوريكه در هر سانتي متر مربع بدن حدودا " ۸۰ تا ۱۸۰غده تعري ق وجود دارد. منظور از غده تعريق، غددي است كه در سطح باز بدن فعال مي گردند .
از نظر فيزيكي هر ليتر عرق كه از بدن تبخير مي گردد قابليت خنك كنندگي ۶۸۰ كيلو كالريرا دارا مي باشد . در محيط هاي مرطوب كه رطوبت نسبي بالاتر از ۷۰ درصد مي باشد، عملتبخير نقش خود را از دست مي دهد و از دايره تدافعي بدن خارج مي گردد . بهترين شرايطمحيطي براي انسان در رطوبت ۴۰ تا ۵۰ درصد مي باشد و در زير ۳۰ درصد هوا به خشكيتمايل پيد ا مي كند . ميزان تعريق انسان بسته به تطابق وي با محيط هاي گرمايي متغير است .
اين قابليت را (Acclimatized) در صورتي كه كه انسان با محيط خود تطابق يا فته باشدداردكه تا سقف يك ليتر در ساعت و يا ۶ ت ا ۸ ليتر در يك شيفت ۸ ساعته كار تعريق نمايد0 ليتر در / در صورتي كه فرد تطابق نيافته باشد حد مجاز تعريق __________براي وي تا ۸ .(Sweeting)ساعت خواهد بود . اگر فرد تا يك ليتر عرق كند اثرات جلدي در و ي ايجاد نمي شود و قابل۱ ليتر بالغ گردد حجم خون در گردش كاهش يافته و / تحمل است . حال اگر ميزان تعريق به ۵منجر به بروز علائم و آثار ي از ق بيل افزايش شديد ضربان قلب ، تشنگي و بروز ناراحتي هاي
شديد گرمايي مي شود . در صورتي كه ۲ تا ۴ ليتر در ساعت تعريق صورت پذيرد كارايي فرد
كم شده، خستگي و عوارض بسيار شديدي گريبانگير فرد مي شود. براي جلوگيري از تهي شدنآب بدن چنين افرادي بايد افراد در فوا صل زماني ۳۰ دقيقه ايي آب بنوشند . در صورت تداوم
تعريق و جايگزين نشدن آب ، آب ميان بافتي نيز كه به صورت ذخيره در كنار سلول هامي باشد كشيده مي شود و علائمي از قبيل چروك شدن پوست، خشكي زبان و دهان و گودرفتن چشم ها بوجود مي آيد.
به هنگام تعريق املاح مختلفي وجو د دارند كه دفع مي شوند . شاخص ترين اين ام لاح، سديم
مي باشد و ميزان دفع تابع تطابق فرد با محيط هاي گرماي ي است . اگر فردي با محيط گرمتطابق پيدا كرده باشد به طور م توسط بين ۱ تا ۲ گرم نمك در هر ساعت دفع مي كند و درصورتي كه تطابق نيافته باشد اين ميزان به ۳ تا ۵ گرم بالغ مي گردد . از دست رفتن املاحسديم به ميزان زياد به عنوان يك عامل مهم در بروز استرس هاس گرمايي شناخته شده است .
دفع نمك از راه ادرار هم صورت مي پذيرد و وجود نمك در ادرار مي تواند به عنوان يك معيارتشخيص خوب در خصوص نقصان نمك در بدن تلقي مي شود . به تعبيري اگر مقدار نمك در
ادرار كمتر از ۳ گرم در ليتر گردد، فرد دچار كمبود نمك مي گردد . كاهش نمك در بدن باعثبروز عارضه مهم گرامپ عضلاني است . حال اگر فرد به علت كار در محيط هاي گرم به مقدارزياد تعريق نمايد و جهت جايگزيني مواد از دست رفته فقط از آب استفاده نما ييممكانيسم هاي هورموني بدن را دستخوش اشتب اه مي نمايد ، لذا آب زيادي از بدن وي دفعمي شود، املاح موجود در بدن رقيق تر مي گردند و عوارض با شدت بيشتري خود را نشانمي دهند.
در مكانيسم هورموني ، غدد فوق كليوي داراي ترشحاتي هستند كه مقدار آب و املاح ر ا كنترلو وازوپرسين) مسئوليت كنترل دفع آب بدن را ADH) مي نمايند. هورمون ضد ترشح ادراردارا مي باشد . هورمون آلدوسترون مسئوليت كنترل املاح بدن به خصوص سديم را بر عهدهدارد.هورمون ضد اد رار با ترشح خود در شرايط گرمايي ، قابليت جذب آب را از طريق غدد تعريق ونيز مجاري ك ليوي بالا مي برد . لذا حجم ادرار كم مي شود . از طرفي چنين مكانيسمي توسطهورمون آلدوسترون بر روي املاح بدن ايجا د مي شود . با مصرف آب بدون املاح __¤sِ_<كِ_، مكانيسممتوقف مي گردد و آب در اطراف سلول سبب رقيق سازي املاح مي گردد . لذا مقادير ADHبيشتري ادرار حاوي املا ح دفع مي گردد و در موارد پيشرفته عارضه از دست رفتن مفرط آببوجود مي آيد . وجود آب در اطراف سلول هاي عضلاني باعث نفوذ آب (Dehydration) بدنبه درون فيبر هاي عضلاني گرديده و اسپاسم هاي شديدي را به دنبال دارد.
- بيماري هاي ناشي از گرما:
اين بيماري ها اصولا " زماني حادث مي شوند كه دماي عمقي بدن از محدوده هاي خاص خود بالاتررفته و مكانيسم هاي دفاعي بدن در حداكثر قابليت خود جوابگوي ثبات دماي عمقي نشود . در اينحالت عوارض زير ايجاد مي گردد:
Heat Stroke ۱- گرمازدگي
۴۰ درجه سانتي گراد به بالا ايجاد مي گردد / اين عارضه در اثر بالا رفتن دماي عمقي ب دن ار حد ۵كه علت آن تاثير گرما بر مكانيسم ع صبي تحريك غدد عرق مي باش د كه در اثر آن ناراحتي هايمغزي، از دست رفتن هوشياري، كوما و نهايتا " مرگ حادث مي شود. فرد مبتلا داراي پوست گرم وخشك است و تنها راه برخورد با چنين فردي سرد كردن سريع وي حتي با غوطه ور كردن او بهدرون آب خنك و يا پتوي خيس در كنار جريان هوا مي باشد . در فرم ضعيف تر اين حالت غددتعريق تا حدي فعاليت داشته لذا اين فرم بيماري به نام هايپر پيروكسي گرمايي معروف است.
علائم گرمازدگي علاوه بر پوست گرم و خشك به عنوان يك علامت برجسته عبارتست از رنگپريدگي، اختلالات تنفسي، اف زايش نبض، تشنج، سر گيجه و تشنگي . در اين بيماري بي آبيبدن، سابقه بيماري هاي قلبي و عروقي و نداشتن لباس مناسب تشديد كننده عارضه است.
Heat Syncope /Shock :
۲- سنكوپ ناشي از گرمادر خصوص بروز شوك نكته حائز اهميت كم شدن ميزان اكسيژن لازم براي مغز است كه فرد رايكباره بيهوش مي كند. در خصوص بيماري هاي ناشي از گرما نوع شوك از گروه كاهش حجم خونمي باشد . بدين صورت كه در محيط گرم رگها از عمق به سطح آمده و گشاد مي گردند . لذا حجمخون در گردش از نسبت حجمي بيشتري در سطح برخوردار مي شود و برعكس نسبت حجميكمتري ر ا در عمق حفظ مي نمايد . كم شدن حجم خون در عمق اعمال حياتي اندام هاي بدن را( به ويژه مغز ) تحت الشعاع قرار مي دهد بنابراين اكسيژن كمتري به مغز مي رسد و شوك گرماييحاصل مي شود.
Heat Exhaustion
۳- خستگي گرمايي
اين عارضه مرحله قبل از گرامپ است و داراي دو منشاء مي باشد : يكي از دس ت دادن آب بيش ازحد و ديگري از دست دادن املاح بيش از حد از راه تعريق۳۸ درجه سانتي گراد بيشتر نمي شود كه با رعايت آب / ۳۷ تا ۵ / دماي عمقي بدن در اين حالت از ۵و املاح به موقع به بدن، عارضه پيشگيري __________يا درمان مي شود.
Heat Gramp : ۴-گرامپ گرمايي
در خصوص عارضه فوق كه غ البا" در ناحيه دستها، كتف، شكم و كمر رخ مي دهد ، انقباض شديدعضلاني ايجاد مي گردد و درمان آن صرفا " استراحت مطلق و رس اندن آب و املاح براي جبرانعارضه است.
Heat Rashes : ۵- بثورات جلدي ناشي از گرما
اين عارضه در اثر بسته شدن مجاري غدد عرق و حبس عرق در درون آنها است (ميلر قرمز) كه با
واكنش هاي تورمي همراه است . با نظافت پوست و استفاده از مواد يا محلول هاي خشك كننده
مي توان از بروز عفونتهاي ثانوي جلوگيري نمود.
- متابليسم :
يكي از فاكتور هاي فيزيولوژيكي مهم در مطالعات گرمايي كه همواره نقش گرمادهي در بدن را داردمتابليسم است كه مفهوم آن گرماي ناشي از سوخت و ساز مواد در ب دن است . اصولا " انرژيمتابليسمي در درون يك سيستم عضلاني مي تواند تابع قوانين ترموديناميك باشد . بدين مفهوم كهماحصل انرژي تبديل به دو عنصر گرما و كار است و چون بدن انسان به عنوان يك سيستم مكانيكياز ران دمان مكانيكي ضعيفي برخوردار است ، انرژي متابلي سمي براي تبديل شدن به كار مفيد درصدناچيزي را به خود اختصاص ميدهد.متابليسم داراي دو بخش است : بازال و كار . متابليسم بازال حداقل انرژي ايجاد شده در درون بدناست ( در حالت استراحت مطلق). از نظر مقدار اين متابليسم معادل يك كيلو كالري بر دقيقه يا ۶۰تا ۷۰ كيلو كالري در ساعت است. در متابليسم كار با انجام هرگونه حركت از حالت استراحت بهتناسب درگير شدن عضلات انرژي مت ابليسمي بالا مي رود و مقدار آن در نهايت تابع بار كار خواهدبود.
- اندازه گيري متابليسم:
به طور كلي براي اندازه گيري متابليسم دو روش اصولي وجود دارد كه عبارتند از كالري متريمستيم و غير مستقيممنظور از كالري متري مستقيم ، اندازه گيري انرژي متابليسمي يك فعاليت در حين انجام كارمي باشد و كلمه مستقيم بدين مفهوم است كه مقدار انرژي بر اساس مقدار انزژي تشعشعي ساطعشده از بدن و نيز مقدار آب خارج شده در اثر تنفس و يا تعريق است.
منظور از كالري متري غير مستقيم ، اندازه گيري انرژي بطور غير مستقيم با سنجش اكسيژنمصرفي ا ست زيرا با دانستن ارزش حرارتي اكسيژن به هنگام اعمال سوخت و ساز در بدن انرژيمتابليسمي قابل تخمين است
- عوامل تغيير دهنده متابليسم:
۱- فعاليت عضلاني: باعث افزايش متابليسم مي شود
۲- سوء تغذيه: باعث كاهش متابليسم از حد ۲۵ تا ۳۰ درصد مي گردد.
۳- سن وجنس : هر چه سن كمتر ب اشد ميزان متابليسم بيشتر است . بعضي هورمون ها هم
روي افزايش متابليسم نقش دارند مثل هورمون رشد كه حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد باعث
افزايش متابليسم مي گردد.
۴- شرايط اقليمي : كساني كه در مناطق سردسير زندگي مي كنند م تابليسم بيشتري دارند
چون مواد چربي بيشتر مصرف مي كنند.
- راههاي تبادل حرارت:
Radiation : ۱- تشعشع
فاكتور انرژي تشعشعي در ارزشيابي هاي گرمايي به عنوان يكي از مهمترين عوامل انتقالدهنده حرارت نقش دارد و اصولا " ۷۰ درصد خسارات گرمايي مربوط به انرژي موجود در اينفاكتور است لذا كنترل اين عامل به ميزان بسيار زيادي شرايط گرمايي را مطلوب مي نمايد.
۰ تا ۲۵ ميكرون را شامل / منظور از تشعشع همان امواج مادون قرمز كه از طول موج ۷۵مي شود مي باشد كه به فرم امواج الكترومغناطيس از سطوح اجسام منتشر شده و انرژي خود را بهسطح ديگر مبادله مي كند و انجام انتقال حرارت تابع پتانسيل حرارتي سطوح مي باشد.
Convection : ۲- جابجايي
انتقال انرژي از طريق جابجايي از نقطه نظر فيزيكي دومين فاكتور مهم در ارزشيابي حرارتياست زيرا حركت يك سيال در برخورد با يك جسم مي تواند انرژي را گرفته و يا منتقل نمايد.
Conduction : ۳- هدايت
انتقال حرارت از راه اين مولفه مربوط به تماس دو جسم با يكديگر است . مبناي انتقال براساس
شيب حرارتي است يعني حرارت از جسم گرم به سرد تا رسيدن به نقطه تعادل
Evaporation : ۴- تبخير
مولفه تبخير به عنوان يكي از مهمترين عوامل دفع حرارت از بدن مي باشد و قابليت آن تابعسرعت جريان هوا و فشار بخار آب در هوا مي باشد . به تعبيري ديگر مسئله رطوبت نسبيمحيط نقش بسيار موثري در بالا بردن ظرفيت تبخيري بدن را دارا مي باشد . با افزايش رطوبتنسبي و بالا رفتن فشار بخار آب قابليت تبخيري كم و با كاهش رطوبت نسبي و نيز فشار بخارآب در هوا قابليت تبخير افزايش مي يابد.
Heat Stress Indices : - شاخص هاي گرمايي
در ارزشيابي شرايط جوي محيط كار نياز به معيار هايي است كه بتوان ارزشيابي دقيقي ازمحيط دا شت. بسته به اينكه محيط گرمايي د اراي چه ويژگي باشد شاخص ها بايد انتخابگردند و ارزشيابي بر اساس شاخص تاييد شده صورت پذيرد.به طور كلي شاخص ها به دو گروه تجربي و تحليلي تقسيم مي شوند.
۱- شاخص هاي تجربي:
اين گروه ، شرايط محيط كار را بر اساس تجربيات آزمايشگاهي مورد ارزيابي قرار مي دهند كهغالبا" در آنها مسئله انواع دماها ( خشك - تر - تشعشعي ) و نيز سرعت جريان گاز و نوعمتابليسم مورد توجه قرار گرفته است . گاهي داراي رابطه ايي مشخص بوده و اكثرا " ازWBGT- WGT- نمودارهاي تجربي برخوردار هستند. از جمله اين شاخص ها ميتوان بهاشاره كرد. ET- CET- P4SR
۲- شاخص هاي تحليلي:
اين گروه بر اساس روابط تبادل انرژي مورد توجه هستند و اساس رابطه ذخيره گرمايي در آنها
دخالت داده شده است . مبناي طراحي در آنها حداكثر براي افزايش ۲ درجه فارنهايت بر دماي
عمقي بدن است.
- كنترل گرما:
۱- عايقكاري سطوح گرم داخل كارگاه
۲- استفاده از سيستم تهويه
۳- مصرف آب نمك با غلظت يك هزارم
۴- استراحت هاي كوتاه
۵- وسايل حفاظت فردي
۶- وجود مايعات مناسب
۷- آموزش
۸- عدم مصرف مايعات داغ يا سرد
۹- معاينات ادواري
۱۰ – امكان تعويض يا تسهيل شغل
از به كار گماردن افرادي با ناراحتي هاي زير در محيط هاي گرم كاري بايد جلوگيري نمود:
۱- ناراحتي هاي خوني و فشار خون
۲- ناراحتي هاي تنفسي
۳- افراد مسن
۴- ناراحتي هاي عصبي
۵- معتادين به الكل
۶- ناراحتي هاي قلبي و عروقي
۷- ناراحتي هاي غددي ( تيروييد- فوق كليه- جنسي)
۸- ناراحتي هاي كليوي
در صورت بروز و يا مشاهده علائم زير به پزشك مراجعه نماييد:
۱- تعريق زياد و بي جهت
۲- ضربان سريع قلب
۳- تنفس سطحي و تند
۴- بي حوصلگي و احساس تشنگي زياد
۵- سردرد و سرگيجه
۶- گرفتگي عضلات
چگونه خاك نفس مي كشد ؟ بينديشيم محيط ,انسان ,مكانيسم ,تعريق ,انرژي ,درجه ,درجه سانتي ,سانتي گراد ,دماي عمقي ,انرژي حرارتي ,هزارم درجه منبع
درباره این سایت